هر انسانی از زمان تولد نیازهایی دارد که لازم است برآورده شود. نیازهایی که در صورت تامین نشدن تاثیرات سوئی بر جنبههای مختلف رشد فرد باقی میگذارد. این نیازها شامل نیازهای بیولوژیکی - فیزیکی و نیازهای روحی - عاطفی میگردد که در موارد مختلفی از جمله نیاز به غذا، آب، مسکن، پوشاک، نیاز به ایمنی، نیاز به تعلق داشتن و عشق، نیاز به عزت نفس و نیاز به خودشکوفایی خود را نمایش میدهد.
خودشکوفایی کودکان
خودشکوفایی انسان امری است که در نتیجه رشد مهارتهای حسی و حرکتی به وجود میآید. مهمترین عامل برای رشد حسی و حرکتی کودکان بازی کردن است. بازی کردن برای کودکان به اندازهی غذا خوردن، نوشیدن، نفس کشیدن مهم است. کودکان با بازی کردن مهارتهای حسی، حرکتی، رفتاری و شخصیتی خود را میشناسند و تقویت میکنند. بازیهایی که افراد از بدو تولد با آنها رشد میکند میتوانند باعث خودشکوفایی افراد گردند. تحقیقات ثابت کرده است که افرادی که در کودکی از بازی کردن محروم بوده اند یا به نوعی امکان انجام آن را نداشته اند در بزرگسالی با مشکلات عمده ای در رفتار و اجتماع مواجه هستند. بازی کردن در دو دسته طبقه بندی میشوند، بازیهای بدون اسباب بازی مانند گرگم به هوا، قائم باشک، نون بیار کباب ببر و ... این دوسته از بازیها نیازی به اسباب بازی ندارند و بازیهای با اسباب بازی که تعداد آنها بی شمار است.
اسباب بازی چیست؟
اسباب بازی وسیله ای است که انسانها و حیوانات از آن برای بازی کردن استفاده میکنند. استفاده از اسباب بازی سابقه ای بس طولانی دارد و از دوران پیش از تاریخ کودکان برای سرگرم شدن خود اقدام به ساخت آنها نمودند. باستان شناسان تاکنون اسباب بازیهای بسیاری را از مناطق مختلف حفاری شده به دست آورده اند که شامل عروسکهایی به شکل انسان، حیوان و بچه میشود، پس از روی کار آمدن تخصص گرایی و اجتماع شهری گروهی از بزرگترها برای پاسخ دادن به نیاز کودکان اقدام به ساخت اسباب بازی نمودند به گونه ای که اسباب بازی سازی تخصصی مجزا محسوب میگردید.
ساخت اسباب بازی
در دوران باستان اسباب بازیهای بیشتر از سنگ، گل، سفال، چوب، استخوان حیوانات و ... ساخته میشدند. با پیشرفت انسان در زمینه استفاده از متریالهایی موجود در طبیعت مانند فلزات و شیشه، ساخت اسباب بازی نیز قدم به عرصه جدیدی گذاشت و از فلزاتی مانند آهن، مس و برنز در ساخت اسباب بازی استفاده شد. صنعتی شدن جهان و روی کار آمدن متریالی مانند پلاستیک منجر به تحولی شگرف در تولید و ساخت ابزار انسان به خصوص اسباب بازیهای کودکان گردید. بسیاری اسباب بازی را فقط یک وسیله میدانند و ماهیت آن را به عنوان عاملی برای رشد کودکان نادیده میگیرند. پژوهشهای روانشناسی بسیاری به نقش اسباب بازی در زندگی و آینده کودکان پرداخته است و نتیجه حاصله به نقش حیاتی اسباب بازیها و بازی کردن برای داشتن آینده ای موفق در کودکان اشاره دارد.
جنبه روانشناختی اسباب بازی
پژوهشگران علوم رفتاری معتقدند اسباب بازیها باید باعث به کار گرفتن تفکر کودک و رشد تخیل او گردد. در صورتی که اسباب بازی بتواند تفکر کودک را درگیر نماید مفاهیمی همچون رنگ، شکل و ... را به کودک میآموزد. یک اسباب بازی مناسب با توجه سن سن کودک میتواند منجر به پرورش مهارتهای حسی و حرکتی کودک میشود. نوزادان پرت کردن، گرفتن، گاز زدن و ... را با استفاده از اسباببازیها میآموزند و در سنین بالاتر این اسباب بازیها هستند که به آنها رفتارهای اجتماعی به خصوص محبت کردن را میآموزند. بسیاری از استعدادهای کودکان در بازی با اسباب بازیها نمایان میشود و در صورتی که شما یک اسباب بازی درست را برای کودک خود انتخاب نمایید میتوانید استعدادهای نهفته کودک خود را نمایان کنید و استعدادی که شاید پایههای مستحکمی برای آینده درخشان کودکتان شود.
در انتخاب اسباب بازی برای کودکان نکات بسیاری باید رعایت گردد که مهمترین آنها متناسب بودن اسباب بازی با سن و سال کودک است. شما نمیتوانید برای یک نوزاد یک ماشین کنترلی بخرید، همانگونه که نمیتوانید برای یک کودک 7 ساله جغجغههای رنگی بخرید. برای داشتن یک انتخاب مناسب مطلب نکاتی برای خرید اسباب بازی را مطالعه نمایید.